Rotterdam Cultural Histories #1: R.A.N.

Hedendaagse kunst heeft ook een geschiedenis. Onder de naam Rotterdam Cultural Histories presenteren Witte de With en TENT een serie vignetten, kleine presentaties, om bijzondere documenten en materialen die in bibliotheken en archieven verborgen zijn onder de aandacht te brengen en zo een blik te werpen op het hedendaagse verleden in Rotterdam. Deze vignetten worden gepresenteerd in een vitrine die oorspronkelijk is ontworpen voor Museum Boijmans van Beuningen en die nu in verschillende Rotterdamse kunstinstellingen te vinden is.

“With Rotterdam Art News a part – a living part – of Dutch culture looks for contact with foreign countries. The network through which communication takes place within the global village thus acquires another link” zo schreef de toenmalige directeur van de Rotterdamse Kunst Stichting (RKS) Adriaan van der Staay in 1972 – in het Engels – in de introductie van de eerste editie van Rotterdam Art News (R.A.N.). R.A.N. was geinitieerd door criticus Jan Donia en samengesteld in samenwerking met de tentoonstellingsmakers Gosse Oosterhof en Johannes van der Wolk en had als doel de nieuwe kunst in Rotterdam buiten de grenzen van de stad te brengen en ook in het buitenland gelijkgestemde pioniersgeesten te vinden. De publicatie was tegelijkertijd een uitgebreide nieuwsbrief en een mail art project en geeft een mooie dwarsdoorsnede van het culturele leven begin jaren ’70 in Rotterdam. In totaal zijn er twaalf nummers gepubliceerd, tussen 1972 en 1974, een periode waarin zowel het International Film Festival Rotterdam en Poetry International net waren gestart, galerie ‘t Venster (1970-1982) de nieuwste ontwikkelingen in de hedendaagse kunst toonde en het Lijnbaancentrum, de tentoonstellingsruimte van de RKS, internationale kunstenaars aantrok vanwege zijn geavanceerde kleurenfilm studio. In deze jaren was de Rotterdamse kunstscene relatief klein (sommigen zeggen dat er maximaal 70 kunstenaars, schrijvers en organisatoren waren) en werd er veel samengewerkt, ook tussen de verschillende disciplines. In deze jaren zijn de zaden geplant voor de bloeiende en rijkgeschakeerde scene van vandaag. De thematische opzet van R.A.N. weerspiegelt die ontwikkelingen en de bladen schetsen een beeld van een energieke scene die klaar is om de wereld te veroveren.

R.A.N. was de opvolger van de min of meer maandelijkse serie kunstenaarspublicaties Atlas voor een Nieuwe Metropool, die Jan Donia voor het Lijnbaancentrum samenstelde in 1971 en 1972. Net als R.A.N. werden deze publicaties (gratis) per post verstuurd naar een paar honderd adressen. Maar in tegenstelling tot R.A.N. had deze serie niet tot doel om de ontvangers te informeren over nieuwe ontwikkelingen, maar waren het de kunstwerken zelf die in de enveloppen verstuurd werden. Atlas voor een Nieuwe Metropool rekte zo de grenzen op van wat een kunstwerk kan zijn en hoe het weergegeven kan worden. Met beide publicatieprojecten toonde de RKS zich als verheidsinstelling een pionier in het gebruik van publicaties voor het verspreiden en produceren van nieuwe vormen van kunst en het omringende debat.

Rotterdam Cultura lHistories is een samenwerking tussen Witte de With en TENT, waarmee we onze gemeenschappelijke wortels in Rotterdam verkennen op de raakvlakken tussen onze beide programma’s.

Rotterdam Cultural Histories #1 werd onderzocht en samengesteld door Annick Kleizen. Hans Walgenbach is adviseur voor Rotterdam Cultural Histories. Kunstenaar Wim Gijzen heeft de volledige series van R.A.N. en Atlas voor een nieuwe metropool verzameld – waar hij ook allebei in vertegenwoordigd is – en we zijn hem dankbaar dat we zijn exemplaren mogen tonen. Veel dank voor Jan Donia, Gosse Oosterhof, Johannes van der Wolk, Adriaan van der Staay, en alle kunstenaars en organisatoren die de kunst in Rotterdam hebben wakkergeschud en zo de basis hebben gelegd voor de levendige en rijkgeschakeerde scene van vandaag.