Rotterdam Cultural Histories #24: Mama Aisa

Kunstinstituut Melly nodigde Boris van Berkum en Marian Markelo uit in het kader de 150ste herdenking van de afschaffing van slavernij in Suriname dat met Keti Koti op 1 juli 2023 werd gevierd, en de 24e editie van onze Rotterdam Cultural Histories tentoonstelling. De ceremonie die plaatsvond in Amsterdam op 1 juli werd geopend door Marian Markelo met een plengoffer aan de voorouders. Zij wordt sinds 2013 begeleidt door danser Vanessa Felter, met een Kabra voorouder-masker gemaakt door Van Berkum.

Van Berkum maakte in samenwerking met Markelo een pronkbeeld dat de moedergodin Mama Aisa verbeeldt. Mama Aisa staat voor liefde, medeleven en inclusiviteit. Met het werk, dat centraal staat in deze tentoonstelling, streven we naar meer aandacht, en begrip voor en verbinding met elkaar. Als onderdeel van het 150ste herdenkingsjaar, staat de Rotterdam Cultural Histories tentoonstelling, getiteld Mama Aisa, in het teken van de Winti godin Mama Aisa en de Winti-cultuur. Met de presentatie van het werk van Van Berkum en Markelo willen we een bijdrage leveren aan de vertegenwoordiging van de Afro-Surinaamse diaspora, cultuur en geloofsovertuigingen. Mensen van Afro-Surinaamse afkomst vormen de grootste minderheidsgroep in Rotterdam waar Kunstinstituut Melly is gevestigd en we erkennen het belang van het geven van een stem aan verhalen en geschiedenissen die binnen instellingen steeds meer aandacht krijgen.

Winti ontwikkelde zich in Suriname. Ten tijde van de Nederlandse kolonisatie, namen tot slaaf gemaakte mensen West-Afrikaanse geloofsovertuigingen en perspectieven mee naar Suriname, waar hun concepten de bouwstenen van Winti vormden. Tot op de dag van vandaag wordt Winti gepraktiseerd door mensen in Suriname en door Afro-Surinaamse diaspora. Winti gaat over het samenzijn met anderen en daar de tijd voor nemen, zowel met mensen leven als overleden voorouders. De Winti-god van de schepping is Anana Keduaman Keduampon, die alle Winti goden en godinnen schiep om mensen te helpen. Winti, wat ook een ander woord is voor deze goden en godinnen, zijn vaak verbonden met de krachten van de natuur: lucht, aarde, water en het bos. De hoogste Winti is Mama Aisa (Moeder Aarde), ook wel Wanaisa of Maisa genoemd. Mama Aisa, de schepper van leven en dood, is de godin van flora en fauna; beschermer van kunst, geneeskunde en handel.

Bij het maken van hun werk vieren Van Berkum en Markelo de kracht van verbinding, diversiteit en culturele uitwisseling, en betrekken het publiek bij het Winti-geloof en de tradities. Centraal in deze tentoonstelling staat de verbeelding van één van de belangrijkste Winti, Mama Aisa, Moeder Aarde. Marian Markelo stond hiervoor zelf model, voor wie Mama Aisa een belangrijke rol speelt in de cultuur en beoefening van Winti. Boris van Berkum betrekt in zijn ontwerpen West Afrikaanse kunstobjecten, die hij en Markelo selecteren uit de collecties van Nederlandse etnografische musea. Hij maakt 3D-scans van de kunstwerken en stelt deze vervolgens samen tot nieuwe ontwerpen. Voordat de West-Afrikaanse kunstwerken worden gescand, brengt Marian Markelo een plengoffer aan de voorouders, waarmee zij de makers en uitnodigt deel te nemen aan het project. Voor Van Berkum en Markelo zijn de Afrikaanse voorouders namelijk belangrijke samenwerkingspartners.

Voor meer informatie en updates over de Mama Aisa pronkbeelden, bezoek ook: mamaaisa.nl.