Welcome to Harmonistan! Een lezing door Markus Miessen

Welkom in Harmonistan! In het afgelopen decennium is de term “participatie” steeds vaker gebruikt. Maar wanneer iedereen een deelnemer is geworden, wordt het vaak onkritische, onschuldige en romantische gebruik van de term ineens beangstigend. Onder een steeds terugkerende laag van waardigheid, valse solidariteit en politieke correctheid, lijkt participatie het standaard uitgangspunt te worden van politici die geen verantwoordelijkheid willen nemen. Vergelijkbaar met het idee van een onafhankelijke politicus die niet verbonden is aan een specifieke partij, stimuleert Miessens “Participation” tetralogie de rol van wat hij de “crossbench practitioner” noemt, een belangeloze, niet bevooroordeelde buitenstaander, die niet beperkt wordt door bestaande regels en die alleen met de wens om veranderingen te bewerkstelligen de arena betreedt.

Miessen pleit voor een acute omkering van participatie: een model dat voorbij gaat aan alle vormen van consensus. In plaats van naar participatie te kijken als de welwillende redder van de politieke strijd, denkt hij openhartig na over de beperkingen en valkuilen van de ware motivatie achter participatie. Liever dan het klaarstomen van een volgende generatie begeleiders en bemiddelaars die allen eenstemmigheid voor ogen hebben, pleit hij voor het conflict als een kracht die, in plaats van het opwerpen van blokkades, juist mogelijkheden blootlegt. Miessen zou graag een systeem van “conflicterende participatie” willen zien – geen proces waarvoor anderen worden uitgenodigd, maar een instrument om te handelen zonder mandaat, als een onuitgenodigde prikkel: een gedwongen betreding van situaties, gebieden en praktijken die baat kunnen hebben bij een beschouwing van buiten. Soms moet democratie koste wat kost vermeden worden!