Een nieuwe artistieke omgeving in MELLY door Loes van Esch en Simone Trum van het grafisch ontwerpbureau Team Thursday, architect Tomas Dirrix en kunstenaar Koen Taselaar

Een interdisciplinaire groep Rotterdamse makers—met Tomas Dirrix, Loes van Esch, Koen Taselaar en Simone Trum—creëert voor MELLY een nieuwe artistieke omgeving. MELLY is gratis toegankelijk en open voor publiek tijdens de reguliere openingstijden van Kunstinstituut Melly: woensdag t/m zondag van 11 tot 18 uur en vrijdag tot 21 uur, als onderdeel van Kunstavond.

MELLY, in 2018 ontwikkeld als curatorial project op het snijvlak van kunst en educatie, is als tentoonstellingsruimte op de begane grond van Kunstinstituut Melly een multifunctionele ruimte geworden. Talloze kunstenaars hebben hier nieuw werk gemaakt, zowel aan de muur, als tentoongesteld in vitrines, live gepresenteerd of een combinatie hiervan. Ook hier vinden het hele jaar door tal van activiteiten en publieksprogramma's plaats. De creatie van MELLY kwam tot stand samen met het werk-leerproject van het instituut, genaamd Collective Learning in Practice oftewel CLIP, inmiddels in de vijfde jaarlijkse editie. De ruimte bevat ook een café en een boekwinkel, met publicaties over tentoonstellingen en programma's van Kunstinstituut Melly, evenals de selectie van publicaties van CBK, met speciale aandacht voor boeken gemaakt door Rotterdamse kunstenaars.

Dirrix, Van Esch, Taselaar en Trum keken in hun samenwerking niet alleen naar MELLY als plek om kunst te ervaren; de ruimte wordt ook regelmatig gebruikt om ideeën uit te proberen en voor publieke presentaties. Vanuit die gedachte zijn de verschillende onderdelen die ze voor MELLY ontwierpen benaderd als een dansgroep. Het gemeenschappelijke kenmerk van hun ontwerpen is dat deze makkelijk heringedeeld kunnen worden, zowel als boekwinkel en cafélounge, maar ook om een workshop te geven, een lezing te houden, een vergadering of daadwerkelijk een dansfeest. (De speakers en een discobal hingen al in MELLY; dit was het enige wat niet mocht worden verwijderd.) Op deze manier maakt de ruimte plaats voor verschillende composities en de uitvoering van diverse functies.

Een van de nieuwe elementen voor de ruimte, ontworpen door de Rotterdamse makers, is een drie meter hoog rechthoekig aluminium frame op wielen. Dit mobiele element kan door de ruimte glijden en op verschillende manieren worden gebruikt: soms als vloerlamp; dan weer als lichtbak voor een kunstwerk of als bewegwijzering; soms wellicht als scheidingswand, als structuur voor een achtergrond, of op elke andere denkbare manier.

De artistieke omgeving ontworpen door Dirrix, Van Esch, Taselaar en Trum bevat ook textielwerken en papieren zeefdrukken. Die laatste zijn op bijna alle muren binnen MELLY aangebracht. Deze zijn zowel qua vorm als inhoud deels geïnspireerd op een idee van onderlinge verbondenheid tussen bewegende lichamen en hun schaduwen, met name van een choreografische compositie van Anne Teresa de Keersmaeker. De zeefdrukken lijken ook de drukte van de openbare ruimte naar binnen te halen. De hele ruimte – inclusief programmering, activiteiten, aanwezig publiek en sfeer – is zichtbaar door de grote ramen in MELLY's buitenmuren, direct aan de straatkant.

Een kenmerkend element in de nieuwe ruimte ontworpen door de Rotterdamse makers is een drietal kegelvormige boekenplanken, een ontwerp dat zou kunnen verwijzen naar pompeuze crinolines, een Bauhaus-toneelkostuum, of het architecturale middelpunt in Pieter Bruegels Toren van Babel. Op een speelse manier zijn deze boekenplanken, ontworpen in samenwerking met Phil Proctor, uitgerust met wielen en met planten bovenop. Hetzelfde geldt voor een aantal gelaagde tafels en stoelen die voor MELLY zijn gemaakt. En al hebben niet alle stoelen voor deze ruimte wielen, hun lichtheid en scheve vormen verwijzen naar beweging. Of speelsheid? Of dronkenschap?

Deze elementen doen ook denken aan archieffoto’s die de functies van Kunstinstituut Melly aan het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw laten zien. Die afbeeldingen tonen een groep vrouwen die op verschillende manieren bezig zijn, van studeren tot dansen tot poseren met geometrische modellen (inclusief een prominente kegel) tijdens wat een tekenles lijkt te zijn. Het gebouw van Kunstinstituut Melly is gebouwd rond 1870 en werd oorspronkelijk ontworpen als school; vandaag de dag benadrukt deze instelling voor hedendaagse kunst en theorie dat het een plek is om te leren.

Aangezien MELLY zich richt op hedendaagse kunst en publieke betrokkenheid, moesten de ruimte en de verschillende elementen veelzijdig zijn. Daarom waren samenwerking en een dynamisch gevoel leidende principes voor deze artistieke opdracht. De nieuwe omgeving van MELLY, gecreëerd door Dirrix, Van Esch, Taselaar en Trum, maakt deel uit van het initiatief Tools for Conviviality, dat gedurfde en veilige kunstruimtes stimuleert die functioneel, experimenteel en inspirerend zijn. Een eerdere versie van dit initiatief is de langlopende en zich langzaam ontwikkelende groepstentoonstelling 84 STAPPEN, begonnen in 2021 op de derde verdieping van Kunstinstituut Melly; de titel verwijst naar het aantal treden in het trappenhuis dat MELLY op de begane grond verbindt met de galerie op de bovenste verdieping van Kunstinstituut Melly.

Deze zomer brengt Kunstinstituut Melly ook haar netwerkpartners bijeen in Tools for Demodernizing, een programma voor de ontwikkeling van tools voor betekenisvolle transformaties in de kunstsector. Dit programma, evenals de strategie voor tentoonstellingen Tools for Conviviality en de recente publicatie Tools for Collective Learning zijn ontwikkeld door Kunstinstituut Melly als onderdeel van het Name Change Initiative. Dit veelzijdige initiatief kwam met de belofte om de instelling te hernoemen (voorheen Witte de With Center for Contemporary Art), en om structurele veranderingen door te voeren. Deze initiatieven, waaronder de modus operandi van CLIP met een focus op samenwerking, hebben bijgedragen aan de diversificatie van het personeel, het publiek en het programma van de instelling in de afgelopen vijf jaar.

De nieuwe artistieke omgeving van Dirrix, Van Esch, Taselaar en Trum is de eerste opdracht voor MELLY sinds de zomer van 2020. Het vervangt een vloer- en behangontwerp met monochromen en vormen met kleurverloop, waarvan de tint is geïnspireerd op de lichtsignalering aan de Kruiskade, een straat in de nabije omgeving met cafés en winkels die de culturele diversiteit van Rotterdam weerspiegelt. Het ontwerp is in het voorjaar van 2020 gemaakt door Enchilada, een Rotterdams communicatiebureau, en verwijst naar de vereiste sociale afstand tijdens de Covid-pandemie. Hieraan voorafgaand was er in de ruimte van MELLY een groepstentoonstelling, waarvoor 12 kunstenaars uit de regio een opdracht kregen om posters te maken, ter ere van de nieuwe naam van de galerieruimte, die destijds Untitled heette. Tijdens de Untitled-periode van een jaar was er een ruimtevullend schilderij te zien van kunstenaar Federico Herrero. Het meubilair dat sinds 2018 onderdeel is van de ruimte die werd ontworpen door grafisch ontwerper Manuel Raeder, is in juni 2023 vervangen door de ontwerpen van Dirrix, Van Esch, Taselaar en Trum voor de nieuwe omgeving van MELLY.

Naar aanleiding van de samenwerking voor MELLY, heeft Koen Taselaar een speciale editie in oplage gemaakt in opdracht van Kunstinstituut Melly. Zie hier voor meer informatie.