Meschac Gaba — Museum of Contemporary African Art/The Library

In 1997 lanceerde Meschac Gaba zijn eerste schetsen voor het Museum voor Hedendaagse Afrikaanse Kunst. Het Museum biedt een alternatief voor de koloniale context waarin westerse musea Afrikaanse kunst tentoonstellen. Gaba heeft reeds verschillende delen van dit museum getoond: een winkel (Trafique S.M.A.K., Gent), een restaurant (W139, Amsterdam), een speelzaal (Besançon, Frankrijk; S.M.A.K., Gent) en een geluidsafdeling (Bonnefantenmuseum, Maastricht).

In Witte de With vervaardigt Gaba het zevende deel van zijn project (in totaal worden het er twaalf): een museumbibliotheek.

De bibliotheek, waarvoor boeken zijn geschonken door musea, kunstcentra en galeries, vult een hele verdieping in Witte de With en bevat onder meer een kinderafdeling, een curatorenhoek en een interactieve ruimte. Na de tentoonstelling in Witte de With reist de bibliotheek naar Afrika.

Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie getiteld Library of the Museum: Museum of Contemporary African Art uitgegeven door Stichting Artimo met teksten van onder meer Chris Dercon, Sebastian Lopéz en Anna Tilroe.

Voor zijn bibliotheek deed Gaba een beroep op verschillende instituten die kunstboeken produceren en vroeg hen om een bijdrage aan de bibliotheek. Het idee is gebaseerd op de verschillende ‘hulpfondsen’ zoals die bestaan voor diverse Afrikaanse landen. De intentie is om uiteindelijk de bibliotheek te schenken aan een Afrikaans onderwijsinstituut. Gaba gaat in op de problematiek van het presenteren van andere, niet-Westerse culturen in het museum, en de specifieke ideeën die bestaan over hedendaagse beeldende kunst in Afrika. Het is voor hem een manier om aan te tonen hoe Afrikaanse kunst benaderd dient te worden. Ook Afrika is inmiddels een multicultureel gebied geworden waar verschillende invloeden van buitenaf veranderingen in de bestaande cultuur teweeg hebben gebracht. Toch speelt in het alledaagse leven ook de traditie nog steeds een belangrijke rol.

De taal van de Afrikaanse cultuur vindt een weerklank in Gaba’s objecten en performances. The Library is dan ook geen bibliotheek zoals men die normaal gesproken aantreft – de objecten die een rol spelen, hebben alle een symbolische waarde. Van de zes zalen die de benedenverdieping van Witte de With telt, zijn er twee gevuld met levensgrote boeken waarop collages van tijdschriftartikelen zijn geplakt. Een zaal met een selectie van curatorenboeken wordt gepresenteerd als ware het kunstwerken. Bordjes met daarop formele gegevens als afmetingen, plaats en datum van verschijnen, verduidelijken de inhoud van de boeken. Ook is er een kinderafdeling waar educatieve kunstboeken op klein formaat kunnen worden bekeken. Een zaal met drie fietsen waarop computers staan, die worden vergezeld door twee kroonluchters met verbrande boeken, staat voor de overgang van het gedrukte naar het digitale woord. Een verrijdbare doodskist tenslotte, die ruimte geeft aan de stem van een verhalenverteller, staat voor een oud Afrikaans gezegde: Als er iemand sterft, gaat er een bibliotheek verloren.