Dineo Seshee Bopape — Lerole: footnotes (The struggle of memory against forgetting)

De Zuid-Afrikaanse kunstenaar Dineo Seshee Bopape verzorgt de achtste en laatste presentatie in de reeks Para | Fictions. In haar werk verbeeldt zij verhalen waarin het materiële en het ontastbare samenkomen. Voor haar nieuwste installatie liet zij zich inspireren door schrijver James Baldwin, die bekendstaat om zijn lyrische proza en werk over de complexe druk die ras, seksualiteit en aanvaarding uitoefenen op sociaal en psychologisch vlak. Bopape overdenkt opstanden in pre-koloniaal Afrika en verzetsdaden als reactie op de Europese invasie. In haar eigen woorden: “Dit werk is een overdenking van tijd, herinnering, bezieling en verzet, een kortstondig monument dat herinnert aan de Afrikaanse verzetsdaden en de mensen hierachter”.

Vaak wordt gedacht dat het Afrikaanse continent zonder slag of stoot werd gekoloniseerd, zonder verzet van de vele lokale samenlevingen en koninkrijken. Dit is niet het geval: mensen vochten, verzetten zich, rebelleerden en weigerden, uren, dagen, decennia en eeuwenlang. Dit werk is een overdenking van tijd, ‘herinnering’, bezieling en ‘nee’. Als een kortstondig monument herinnert het aan de Afrikaanse verzetsdaden en de mensen hierachter. De installatie is opgebouwd uit baksteen, bladgoud en een geluidscompositie van verzamelde opnames van de quetzal, de vogel die zichzelf volgens de mythologie van het leven berooft wanneer hij wordt opgesloten. De roep van de quetzal wordt hier vermengd met het geluid van de wateren die het Afrikaanse continent omarmen en die over de landmassa meanderen.

Een belangrijk vertrekpunt voor Bopape is het verhaal over Sobukwe (1924-1978), de prominente Zuid-Afrikaanse dissident en de oprichter van het fel tegen de Apartheid gekante Pan-Afrikaanse Congres. Bij aankomst van de nieuwe (politieke) gevangenen op Robbeneiland, waar Sobukwe in afgelegen en eenzame opsluiting zat, nam hij een vuistvol aarde en stak deze omhoog als een eregroet aan de nieuwkomers. In de installatie is dit gebaar verbeeld in klei, gevormd in de vuist van de kunstenaar en daarna gedroogd en gebakken tot steenharde sculpturen. Het zijn de tastbare overblijfselen van een krachtsinspanning, van eigenaarschap en het potentieel van daadkracht.

[figure interview_dineo]

[figure artist_talk_with_dineo_seshee_bopape_and_defne_ayas]

Para | Fictions

Lerole: footnotes (The struggle of memory against forgetting) is onderdeel van Para | Fictions, een serie die ontsproot uit de bijzondere overeenkomsten tussen literatuur en beeldende kunst in de hedendaagse cultuur. Als zowel kunst als literatuur vormen van denken zijn, wat ontstaat of gaat verloren in kruisbestuivingen, vertalingen en interactie tussen de twee? Dergelijke vragen staan centraal in een reeks van voortdurend onderzoek op de begane grond via het werk van tien kunstenaars: Daniel Dewar & Grégory Gicquel, Calla Henkel & Max Pitegoff, Mark Geffriaud, Laure Prouvost, Oscar Santillan, Dineo Seshee Bopape, Lucy Skaer en Rayyane Tabet. Elk project gaat uit van een andere artistieke methodologie, die volgt uit een combinatie van de visuele interesses en literaire achtergrond van elke kunstenaar, om te onderzoeken hoe levensvatbaar het is ‘referentie’ als ‘vorm’, en ‘vertaling’ als ‘co-auteurschap’ te zien.